Lornetki - często zadawane pytania i odpowiedzi (FAQ)

Lornetka to taki sprzęt, który przydaje się w bardzo wielu sytuacjach - i to zarówno tych zawodowych, jak i bardziej hobbystycznych. Dlatego też warto się w nią zaopatrzyć. Jednak nie jest to wcale takie proste. Dlaczego? Otóż na rynku dostępnych jest tak wiele rodzajów i typów lornetek charakteryzujących się tak wieloma parametrami i cechami, iż czasami trudno wybrać tę najlepszą. Tym bardziej, iż dobra lornetka powinna nie tylko spełniać określone wymagania czy życzenia użytkownika, ale też charakteryzować się trwałością, wysoką jakością i funkcjonalnością. Dlatego też tutaj pojawia się jedno z podstawowych pytań - jak wybrać taki sprzęt, aby okazał się tym najlepszym? Dodatkowo warto też wiedzieć, na jakie parametry lornetki zwracać uwagę, jakie lornetki są przystosowane do konkretnych zajęć i działań czy która będzie lepsza w zależności od konkretnej pory doby. Na te i inne pytania odpowiada nasz poniższy poradnik.

Zobacz lornetki w naszej ofercie

Po co nam lornetka?

Wielu osobom wydaje się, iż lornetka to takie urządzenie, które jest używane przez określonych specjalistów. Nic bardziej mylnego. Okazuje się, iż popularność lornetki wynika z jakże podstawowej cechy niemal każdego człowieka, jaką jest ciekawość. A najbardziej powszechnym przejawem tej ciekawości jest chęć obejrzenia czegoś dokładnie, szczegółowo bądź z bliska. Jednak nie w każdej sytuacji można dany obiekt zainteresowania wziąć do ręki lub podejść do niego na tyle blisko, aby był w całości widoczny. Dzieje się tak wtedy, gdy obiekt znajduje się w dużej odległości, oddzielony od nas jakimiś przeszkodami, jest w ruchu lub stanowi dla nas jakiekolwiek zagrożenie. Dlatego też powstała lornetka, która pozwala na powiększenie odległego obiektu i tym samym dokładne go obejrzenie. Pierwsza luneta powstała już na początku XVII wieku i tym samym stała się protoplastką współczesnej lornetki. Dzisiaj jej zastosowanie jest niemal nieograniczone. Lornetka służy między innymi do oglądania i obserwacji:

nieodstępnych elementów krajobrazówpłochliwych lub niebezpiecznych zwierząt zawodów sportowychsamolotów bądź statkówciekawych obiektów przemysłowychDodatkowo lornetka umożliwia obserwację nocnego nieba. I chociaż z zasady do takiej obserwacji służy teleskop, to dobra lornetka także daje radę. I dodatkowo ma kilka przewag nad teleskopem - jest obuoczna (co przy obserwacji mniej męczy oczy), ma większe pole widzenia i charakteryzuje się niewielkimi gabarytami (co umożliwia jej łatwe przenoszenie i nie wymaga statywu). Warto tu też podkreślić, iż lornetka przydaje się nie tylko w czynnościach hobbystycznych. Bez tego sprzętu trudno sobie wyobrazić pracę myśliwego, snajpera, pracownika straży granicznej, kontrolera wieży lotniczej, marynarza czy członka ekipy ratowniczo - poszukiwawczej. Tak naprawdę jest to sprzęt bardzo uniwersalny.

Za co płacimy przy zakupie lornetki?

Bez względu na to, jaką kwotę chcemy przeznaczyć na zakup lornetki warto wiedzieć, na co możemy liczyć w ramach danego budżetu. Taka wiedza nie tylko zmieni perspektywę, ale także uchroni przed rozczarowaniem. Jednocześnie warto też mieć świadomość, iż dobrej lornetki nie kupi się za 100 lub 200 zł, a wydanie na nią nawet kilkuset złotych nie jest zbyt wygórowanym kosztem. Jak zatem kształtują się widełki cenowe lornetek? Otóż przy zakupie lornetki w cenie od 100 do 300 zł otrzymamy sprzęt całkowicie podstawowy, od którego nie powinno się oczekiwać nic więcej niż wystarczająca jasność i poprawnie działająca mechanika. Trzeba też tu dodać, iż lornetka za około 100 zł to lornetka kompaktowa, natomiast nawet najprostsza lornetka pełnowymiarowa nie kosztuje mniej niż 200 zł. W przypadku zakupu lornetki za więcej niż 300 zł można już liczyć na wodoszczelną obudowę, pryzmaty z bardziej wytrzymałego szkła (Bak4) i dobre powłoki antyrefleksyjne na pryzmatach i soczewkach. Jeżeli takie powłoki znajdują się na większej powierzchni, to cena takiej lornetki jest zazwyczaj jeszcze wyższa. Tutaj przykładem mogą być lornetki w przedziale cenowych od 600 do 1000 zł , w których wraz z jakością optyki wzrasta płynność pracy, trwałość mechaniki, precyzja montażu i jakość materiałów, z których dana lornetka została wykonana. Tak naprawdę za taką ceną można już dostać bardzo dobry sprzęt. Lornetki powyżej 1000 zł charakteryzują się bardzo dobrym odwzorowaniem kolorów oraz transmisją światła na poziomie 90% (co przekłada się na wyższy kontrast oraz lepszą rozdzielczość obrazu). W najdroższych lornetkach dostępna jest korekcja wad optycznych czy większy obiektyw. Trzeba też pamiętać o tym, iż lornetka w układzie dachowym (roof) może być nawet dwukrotnie droższa niż lornetka porro.

Lornetki wodoodporne - dlaczego warto?

Jedną z kluczowych cech, jaką powinna charakteryzować się lornetką jest wodoodporność. I chociaż wiele osób nie zwraca na to uwagi, to jednak jest to niezwykle istotne. I nie chodzi tu tylko o to, aby lornetka była zabezpieczona przed kontaktem z dużą ilością wody. Inne ważne aspekty to:

ograniczenie gromadzenia się wilgociodporność na pyłodporność na pleśń bądź grzybyKażde z wymienionych wyżej zjawisk może uszkodzić poszczególne części lornetki (zwłaszcza antyrefleksyjne), co w konsekwencji prowadzi do zniszczenia całego sprzętu.

Mówiąc o wodoodporności trzeba też podkreślić to, iż nie każda lornetka może być w równym stopniu uszczelniona. Poziom tej szczelności zależy od konkretnej konstrukcji - najłatwiej uszczelnić lornetki o konstrukcjach dachowych, natomiast zdecydowanie trudniej te o konstrukcji porro.

Lornetka porro - czym się charakteryzuje?

Jedną z najbardziej popularnych lornetek jest ta o konstrukcji porro. Taka lornetka wywodzi się z drugiej połowy XIX wieku, a jej cechą charakterystyczną jest zjawisko całkowitego odbicia wewnętrznego. W praktyce oznacza to, iż na żadnej z powierzchni pryzmatu nie trzeba nanosić lustrzanej powłoki. Dzieje się tak dlatego, iż odbicie światła jest wynikiem tylko nachylenia ścian w stosunku do wiązki światła. Dzięki temu odbicie jest niemal bezstratne, a bieg światła nie powoduje przesunięć fazowych. To wszystko sprawia, iż lornetka o konstrukcji porro oferuje jaśniejszy i bardziej kontrastowy obraz niż lornetka w układzie dachowym. Czy zatem taka lornetka ma jakieś wady? Niestety tak. Otóż taka lornetka daje silniejsze wrażenie trójwymiarowości obrazu (co nie wszystkim odpowiada) oraz charakteryzuje się większymi gabarytami. Dodatkowo posiada zewnętrzny system ogniskowania, co powoduje większą podatność na uszkodzenia mechaniczne.

Jak rozumieć oznaczenia umieszczone na lornetce?

Każda lornetka posiada określone oznaczenia - na przykład 8x32, 10x42, 10-22x50 i inne. Co oznaczają te symbole? Otóż liczba przed literką x określa krotność powiększenia, czyli jest to informacja o tym, ile razy dany przedmiot widziany przez lornetkę będzie większy od przedmiotu widzianego nagim okiem (jeżeli lornetka posiada zmienne powiększenie, to liczby połączone myślnikiem oznaczają zakres powiększeń danej lornetki). Natomiast liczba po literze x to średnica obiektywu wyrażona w milimetrach. Taki sposób oznaczania ma swój cel - otóż powiększenie, średnica obiektywu i relacje między nimi to jedne z najbardziej kluczowych parametrów, które świadczą o funkcjonalności danej lornetki.

Jakie powinno być powiększenie?

Decydują się na zakup lornetki warto zwrócić uwagę na jeden z podstawowych parametrów, jakim jest powiększenie. Dlaczego jest ono tak istotne. Otóż wraz ze wzrostem powiększenia wzrasta rozmiar obserwowanego obiektu oraz ilość detali, jaką jesteśmy w stanie zobaczyć. Dlatego też mogłoby się wydawać, że im większe powiększenie, tym lepiej. Niestety nie zawsze tak jest. Jednym z największych ograniczeń jest drżenie rąk, które przekłada się na niestabilność obrazu. co męczy wzrok i niweczy zaletę wysokiej rozdzielczości. Przy dużym powiększeniu ewentualne drżenie rąk wpływa na pozorne drganie obserwowanych obiektów. W konsekwencji stabilne powiększenie nie jest wcale tak duże. Dlatego też do lornetek charakteryzujących się dużym powiększeniem warto zaopatrzyć się w statyw. Z tego też powodu najlepsze i najbardziej funkcjonalne powiększenie mieści się w przedziale od 7 do 10x. W tej sytuacji kosztem powiększenia zyskuje się większą stabilność obrazu. Dodatkowo powiększenie we wspomnianym przedziale zapewnia większą głębię ostrości. I jeszcze jedna rzecz - duże powiększenie wymaga dużego obiektywu, co przekłada się na wagę, gabaryt i niestety koszt lornetki.

Zmienne powiększenie - czy warto?

Jedną z opcji dostępną w wielu lornetkach jest zmienne powiększenie, co na pierwszy rzut oka może wydawać się wartością dodaną. Niestety taka lornetka może też okazać się źródłem rozczarowań. Zmienne powiększenie - chociaż zapewnia jego wysokie wartości - może powodować ciemniejszy obraz oraz spadek rozdzielczości. Dodatkowo takie lornetki charakteryzują się większą awaryjnością - zwłaszcza te niskobudżetowe. Dlatego też w przypadku wyboru lornetki ze zmiennym powiększeniem warto zdecydować się na te ze średniej lub wyższej półki cenowej.

Średnica obiektywu - jak jest najbardziej optymalna?

Niezwykle istotnym parametrem każdej lornetki jest średnica obiektywu. Tutaj zasada jest bardzo prosta - im większe jest powiększenie danej lornetki, tym jej obiektyw powinien być większy. I tutaj pada podstawowe pytanie - jaką wielkością powinien charakteryzować się obiektyw? W tym przypadku warto kierować się średnicą naszych źrenic, która - w zależności od intensywności oświetlenia - waha się od 2,5 mm w ostrym słońcu do 7 mm w nocy. Dlatego też dobrym kryterium wyboru średnicy obiektywu jest to, w jakich porach doby będzie ona wykorzystywana. Lornetka typowo dzienna może mieć obiektyw o średnicy pomiędzy 25 a 32 mm, natomiast ta wykorzystywana przede wszystkim w nocy powinna mieć obiektyw większy - od 50 do 70 mm. Jednak w praktyce nawet przestrzeń obserwowana w dzień nie jest całkowicie i jednorodnie oświetlona, a dodatkowo - uzależniona od panującej pogody. To wszystko się zmienia, podobnie jak średnica naszych źrenic. Dlatego też dobrym pomysłem jest wybranie lornetki o większej średnicy obiektywu, aby mieć lepszą widoczność w każdych warunkach. Jednocześnie nie warto inwestować w lornetki o największych obiektywach, gdyż nie zawsze jest wykorzystywany w pełni jego potencjał, a dodatkowo jego zbyt duży gabaryt powoduje, iż lornetka jest ciężka, nieporęczna i trudna do transportu.

Jak lornetka na dzień?

Wiele osób poszukuje typowej lornetki na dzień, która będzie wykorzystywana przede wszystkim w świetle dziennym. A ponieważ źrenica ludzkiego oka w dzień kurczy się i rozszerza w zakresie od 2,5 do 4 mm, to nie ma potrzeby zakupu lornetki, której źrenica wyjściowa jest dużo wyższa. Z drugiej strony warto wybierać sprzęt o źrenicy wyjściowej większej od minimalnej, gdyż pozwoli to na prowadzenie obserwacji w zmiennym lub słabszym oświetleniu oraz sytuacji, gdy obserwowane obiekty są mocno zacienione. Zatem najpopularniejsze modele lornetek do obserwacji dziennej to 8x21, 8x25, 10x25, 10x28, 8x32, 10x32, 10x36 (modele kompaktowe) oraz 8x42, 10x42, 10x50, 12x42, 12x50 (modele pełnowymiarowe).

Lornetki na wieczór i noc - jakie są najbardziej optymalne?

Oprócz lornetek typowo dziennych można też zakupić lornetki przeznaczone do obserwacji wieczornej i nocnej. W tym przypadku także warto kierować się wielkością źrenicy oka. I chociaż w nocy źrenica może osiągać średnicę 7 mm, to jednak ze względu na poświatę gwiazd lub księżyca bądź oświetlenie miejskie rzadko się tak dzieje. Dodatkowo zdolność do rozszerzania źrenic maleje wraz z wiekiem. Dlatego też do obserwacji nocnej najlepiej sprawdzą się lornetki o źrenicy wyjściowej od 5 do 6 mm. Taka lornetka będzie nie tylko wystarczająca, ale też stosunkowo mała, lekka i niezbyt droga. Zatem do obserwacji wieczornej i nocnej najlepiej sprawdzą się lornetki o parametrach 7x50, 8x56, 9x63, 10x70, 8x42, 10x50 i 10x56. Trzeba jednak tu podkreślić, iż w przypadku lornetki nocnej ważna jest nie tylko wielkość obiektywu, ale też obecność powłok antyrefleksyjnych, ich jakość oraz nałożenie na wszystkich powierzchniach.

Jaka jest najbardziej uniwersalna lornetka?

Wybór lornetek jest bardzo duży. Dlatego też zasadne jest pytanie - czy istnieje lornetka uniwersalna? Wielu specjalistów podkreśla, że nie ma takiej. Dlaczego? Otóż w zależności od różnorodnych potrzeb, oczekujemy od lornetki różnych parametrów. Jednak w większości przypadków nie decydujemy się na zakup kilku lub kilkunastu sztuk. W takiej sytuacji można zdecydować się na lornetkę, która będzie spełniała najwięcej cech owej uniwersalności. Taka lornetka to ta, która posiada parametry 8x42. Lornetka tego typu charakteryzuje się zwartą budową, jest stosunkowo lekka i posiada źrenicę wyjściową o wartości 5,25 mm. Dzięki temu można używać jej w nocy lub w mocno zaciemnionym miejscu. Z drugiej strony odpowiednie powiększenie zapewnia nie tylko doby obraz, ale też stabilność, duże pole widzenia oraz wysoką głębię ostrości. Ze względu na swoje parametry jest to lornetka, która sprawdzi się w wielu sytuacjach.